Muzeum Rytmu
Muzeum Sztuki w Łodzi
25 listopada 2016–5 marca 2017
kuratorka: Natasha Ginwala, Daniel Muzyczuk

Muzeum Rytmu to wieloletni projekt kuratorsko-badawczy Natashy Ginwali zrealizowany po raz pierwszy w roku 2012 na biennale w Tajpej. Wystawa w Muzeum Sztuki w Łodzi stanowi jedną z szeregu odsłon funkcjonowania nieformalnej instytucji, odsłonę poszerzoną o kuratorski udział Daniela Muzyczuka.

Punktem wyjścia dla Natashy Ginwali jest krytyczne przepracowanie refleksji Henriego Lefebvre’a, dotyczącej rytmicznej analizy późnej nowoczesności (rhytmanalysis). W latach 80. Lefebvre, twórczo przetwarzając osiągnięcia poststrukturalnych „filozofów różnicy” (Gilles Deleuze, Jaques Derrida), rozwijał swoje wcześniejsze koncepcje „krytyki życia codziennego” (Critique de la vie quotidienne, 1947) oraz „produkcji przestrzeni” (La production de l’espace, 1974) w kierunku namysłu nad czasoprzestrzennymi ramami funkcjonowania w późnej nowoczesności. Proponowane przez Lefebvre’a analizy rytmiczne miały stać się nowym polem krytycznej nauki tłumaczącej współczesną rzeczywistość społeczną. Ginwala, powołując Muzeum Rytmu, stworzyła pozbawioną stałej siedziby, konceptualną instytucję, która spełnia postulat Lefebvre’a, równocześnie wpisując jego myśl w szerszy kontekst nowoczesnej „ideologii rytmu” – zdiagnozowanego przez Ginwalę paradygmatu późnej nowoczesności.

W tym miejscu projekt Ginwali wpisuje się w szerszy program Muzeum Sztuki z okazji obchodów Roku Awangardy. Obok Lefebvre’a konceptualnym zwornikiem wystawy jest również twórczość Katarzyny Kobro, a także napisany przez nią wspólnie z Władysławem Strzemińskim esej Kompozycja przestrzeni / Obliczenia rytmu czasoprzestrzennego (1931). Muzeum Rytmu weszło również w dialog z dwiema równoległymi wystawami muzeum, pomyślanymi jako elementy obchodów roku awangardy: nazbyt powierzchowną Poruszone ciała. Choreografie nowoczesności (kuratorka: Katarzyna Swoboda) oraz znakomitą Superorganizm. Awangarda i doświadczenie przyrody (kuratorki: Aleksandra Jach, Paulina Kurc-Maj). Wszystkie trzy wystawy nastawione były na poszukiwanie genealogii późnej nowoczesności, wytwarzając dodatkowe konteksty i naświetlając dodatkowo wzajemnie ujęte w tematach ideologiczne horyzonty. Szczególnie interesujące było zestawienie Muzeum Rytmu z Superorganizmem, gdyż obie wystawy opierały się na obudowaniu prezentowanych prac szerokim kontekstem tekstów kultury wizualnej. Na obu wystawach znalazły się przyrodnicze filmy Jeana Painlevé’a, zaś cały dział Muzeum Rytmu niejako dopowiadał niektóre wątki, które Jach i Kurc-Maj zarysowały dla pierwszej połowy XX wieku.

[...]

Antoni Michnik

Cały artykuł dostępny jest w 17 numerze Magazynu „Szum”: http://magazynszum.pl/magazyn/szum-172017